''Τα παιδιά μας, οι αυριανοί πολίτες ζώντας ένα δύσκολο παρόν βαδίζουν σε ένα αβέβαιο μέλλον! Προτάσεις υπέρβασης του αδιεξόδου'' του Γ. Σπηλιόπουλου

• 
• 

Λεπτομέρειες

Κατηγορία: 2012

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 05 Δεκεμβρίου 2012 21:18

Τελευταία Ενημέρωση στις Τετάρτη, 17 Ιουλίου 2013 22:03

Εμφανίσεις: 2552

Αγαπητοί φίλοι

Σας στέλνουμε τη συντόμευση της ομιλίας του Γιώργου Σπηλιόπουλου με την οποία εκπροσωπήθηκαν οι Πολίτες Εν Δράσει στην εκδήλωση τουForum Ανάπτυξης με θέμα: «Τι κάνουμε σήμερα για να επιβιώσουμε και να πάμε μπροστά-Τι λέμε στα παιδιά μας για το μέλλον τους».

Παράλληλα ως προοίμιο σας στέλνουμε απόσπασμα του Δελτίου Τύπου που εκδόθηκε και σας απεστάλη μετά την εκδήλωση και στο οποίοεπαναδιατυπώνονται δύο σημεία στα οποία εκ παραδρομής ο συντάξας δημοσιογράφος άφηνε περιθώρια παρερμηνείας.

Πολίτες Εν Δράσει

Απόσπασμα Δελτίου Τύπου

 

Η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, η διαμόρφωση κοινωνικών δικτύων, ο σεβασμός και η αγάπη για το συνάνθρωπο, μπορούν να αποτελέσουν διέξοδο τη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύουμε λόγω της οικονομικής κρίσης καθώς όταν υπάρχουν ενεργοί πολίτες η κοινωνία «θωρακίζεται».

Αυτό το αισιόδοξο μήνυμα έστειλαν οι εκπρόσωποι των εθελοντικών οργανώσεων της Πάτρας, «Πολίτες Πάτρας Εν Δράσεις», «Πρόταση – Κίνηση για έναν άλλο τρόπο ζωής» και Σύλλογος για την Ψυχική Υγεία (ΣΟΨΥ) Πάτρας, μιλώντας, το πρωί της Κυριακής 25 Νοεμβρίου 2012, σε εκδήλωση με θέμα «Τι να κάνουμε σήμερα για να επιβιώσουμε και να πάμε μπροστά – Τι λέμε στα παιδιά μας για το μέλλον τους» στο πλαίσιο του Forum Ανάπτυξης 2012/15ο Money Show, που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Αστήρ».

«Η έλλειψη της ανθρωπιστικής και ουσιαστικής παιδείας είναι η αιτία της σημερινής κατάντιας» ανέφερε ο Γιώργος Σπηλιόπουλος, φιλόλογος και εκπρόσωπος του Συλλόγου «Πολίτες Εν Δράσει», ο οποίος εστίασε στη σημασία της μόρφωσης των νέων, κάτι που λείπει σήμερα, λόγω της «θεοποίησης» της εξειδίκευσης στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. «Έχουμε χάσει τον πρωταρχικό στόχο της παιδείας που καθιστά το άτομο πρώτιστα ώριμο να αντιμετωπίσει την κοινωνία. Το σημερινό υλιστικό μοντέλο ζωής είναι μακριά από τον ανθρωπισμό, το παιδί είναι μαθημένο στο ημίφως, η άγνοια επικρατεί της γνώσης, υπακούμε στο σύστημα της εκπαίδευσης και όχι της Παιδείας. Υπάρχει όμως διέξοδος. Η κρίση που δοκιμάζει έντονα τις αντοχές μας, μας προκαλεί να ψάξουμε για αντιστάσεις στη συλλογικότητα» ανέφερε, μεταξύ άλλων.

Επισήμανε ότι η γνώση για να γίνει εχέγγυο πρέπει να μυηθεί στα όρια του σεβασμού και αυτή είναι ευθύνη και των εκπαιδευτικών, ενώ τέλος κάλεσε τους μεγαλυτέρους να υποδείξουν με τη στάση της ζωής τους στα παιδιά πώς θα πρέπει να είναι το μέλλον τους.

 

 

Συντόμευση ομιλίας

 

ΤΙΤΛΟΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ:'Τα παιδιά μας, οι αυριανοί πολίτες: ζώντας ένα δύσκολο παρόν βαδίζουν σε ένα αβέβαιο μέλλον! Προτάσεις υπέρβασης του αδιεξόδου'

Του Γιώργου Σπηλιόπουλου, Φιλόλογου, Εκπαιδευτικού Δευτεροβάθμιας, εκπροσώπου των ‘Πολιτών Πάτρας Εν Δράσει’.

«..Επιτρέπεις στους ισχυρούς να απαιτούν τη δύναμη εν ονόματι ‘του ανθρωπάκου’. Όμως εσύ ο ίδιος παραμένεις βουβός. Ενισχύεις τους ισχυρούς με περισσότερη δύναμη. Επιλέγεις για εκπροσώπους ανθρώπους αδύναμους, κακοήθεις. Τελικά διαπιστώνεις πάντα, πολύ αργά, πως σ’ έπιασαν κορόιδο… Ο ανθρωπάκος, όμως, δε γνωρίζει ότι είναι ποταπός και φοβάται να το μάθει…

Όσο λιγότερο καταλαβαίνεις, τόσο περισσότερο δέος νιώθεις. Ξέρεις το Χίτλερ καλύτερα από το Νίτσε, το Ναπολέοντα καλύτερα από τον Πεσταλότσι. Θεωρείς κάποιον βασιλιά σημαντικότερο απ' τον Sigmund Freud...

Καταφέρνεις να κερδίζεις την ελευθερία σου, μα δε μπορείς να τη διασφαλίσεις για τον εαυτό σου και τους άλλους. Αυτό το γνώριζα από καιρό. Εκείνο, όμως, που δεν καταλάβαινα ήταν γιατί, αφού κατόρθωνες να βγεις παλεύοντας απ' το βούρκο, βούλιαζες κάθε φορά σ' ένα χειρότερο. Έπειτα, ψηλαφιστά, παρατηρώντας προσεκτικά γύρω μου, ανακάλυψα σταδιακά ποιο είναι εκείνο που σε κρατά δέσμιο: είσαι δεσμώτης του εαυτού σου. Ο μόνος υπεύθυνος για τη σκλαβιά σου είσαι εσύ ο ίδιος. Μόνον εσύ και κανένας άλλος, άκου που σου λέω!...»[1]

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Με διπλή ιδιότητα, αφενός αυτή του εκπαιδευτικού και αφετέρου εκείνη του γονιού, βρίσκομαι καθημερινά κοντά σε μια νεολαία που βιώνει ένα δύσκολο παρόν και που την περιμένει ένα αβέβαιο μέλλον. Γιατί αυτό που βλέπει ο νέος είναι πως το φάσμα της ανεργίας τον απειλεί, όσες σπουδές κι αν κάνει μετά από την υποχρεωτική 12χρονη εκπαίδευση. Βλέπουν τα παιδιά μας πάρα πολλά ‘κακώς κείμενα’ στον κόσμο που τους περιμένει και αγωνιούν, αγχώνονται, λυπούνται.

Οδηγούνται μέσα από ένα χρονοβόρο κι εξοντωτικό για την παιδική-εφηβική ψυχή εκπαιδευτικό σύστημα σε μια μακροχρόνια πορεία σπουδών ώστε να αποκτήσουν πιστοποιητικά αμφιβόλου εξασφάλισης θέσης στην αγορά εργασίας. Μια αγορά που θέλει το σημερινό άνθρωπο εμπειρογνώμονα, με δεξιότητες αλλά δίχως γενική παιδεία.

Προς επίρρωση όσων προαναφέρθηκαν θα ήθελα να σας διηγηθώ ένα περιστατικό: συνέβη σε μένα πριν από λίγο καιρό μέσα σε αίθουσα διδασκαλίας. Κάνοντας Αρχαία Ελληνικά σε τμήμα της τελευταίας τάξης του Λυκείου, με την ευκαιρία του εισαγωγικού κεφαλαίου για την άνθιση της Φιλοσοφίας στην αρχαία Αθήνα με συνεπήρε ο οίστρος κι άρχισα να αναφέρω στους μαθητές μου πληροφορίες από διάφορα διαβάσματά μου από το Πανεπιστήμιο αλλά και από άλλες πηγές και περιόδους των πνευματικών αναζητήσεών μου.

Εκεί λοιπόν, ανάμεσα στο Σωκράτη και τον Επίκουρο μια μαθήτρια σηκώνει το χέρι και ζητάει το λόγο: ‘Κύριε, συγγνώμη, ωραία όλα αυτά, αλλά γιατί μας τα λέτε αφού δεν τα έχει στο βιβλίο; Εμείς θα δώσουμε εξετάσεις μόνο με όσα είναι μέσα στην ύλη, δε μας χρειάζονται τα υπόλοιπα’.

Έχουμε χάσει πλέον τον πρωταρχικό στόχο της Παιδείας, λοιπόν; αναρωτήθηκα. Σύμφωνα με τον ορισμό της η Παιδεία δε θέλει να δημιουργήσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες; το άτομο δεν πρέπει πρώτα από όλα να καταστεί ώριμο κι έτοιμο να αντιμετωπίσει κάθε νέα πρόκληση στη ζωή και στη κοινωνία;

Σκέφτηκα στη συνέχεια από πού ξεκίνησε αυτή η αντίδραση του παιδιού…

Η μαθήτρια, που μίλησε με αυτά τα λόγια στην τάξη, δεν είχε άδικο! μήπως την αλήθεια της δεν έλεγε απλά κι άμεσα; Ο καθένας μας, σήμερα, δεν προσπαθεί να πείσει τους μαθητές του πως αυτός έχει δίκιο ώστε να ‘κάνει τη δουλειά του σωστά’;

Άλλωστε, αυτά που ήξερε η μαθήτρια πως είναι μες στο βιβλίο και στην ύλη δεν ξεκίναγαν από το φροντιστήριο, στο οποίο μάθαινε αυτά που την ωφελούν;

ώστε να πείσει εμένα στο σχολείο να της βάλω καλό βαθμό, μετά να πάει να γράψει καλά και στις εξετάσεις και να πείσει τους βαθμολογητές της να την περάσουν στο Πανεπιστήμιο. Έτσι είναι, με την πειθώ δε λειτουργούν άλλωστε όλα στις μέρες μας, όχι με την αλήθεια; με τη χρηστικότητα δεν πορευόμαστε και όχι με την ουσία ;

Τι κι αν πραγματικά ήμουν εγώ, ο δάσκαλός της, εκείνος που, τη συγκεκριμένη στιγμή, που ξεφεύγοντας από τα τετριμμένα και καθιερωμένα, έδωσα το ‘φως’ της γνώσης! …το παιδί, μαθημένο στο ημίφως, ‘τα έχασε’, σάστισε, και γρήγορα γρήγορα αμυνόμενο με επανέφερε στην τάξη. Οδήγησε αποφασισμένη η νεαρή κοπέλα τον καθηγητή της κάτω, στο λαγούμι του πλατωνικού σπηλαίου. Ως συνέπεια, η άγνοια συνέχισε να επικρατεί επί της γνώσης. Και ο καθηγητής υπάκουσε. Στο σύστημα και τη σειρά. Της εκπαίδευσης. Όχι της Παιδείας.

Συχνά διαπιστώνεται πως το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει κι εκπαιδεύεται σήμερα ένα νέο παιδί είναι συνισταμένη όχι των επιθυμιών του, ούτε των αναγκών του. Μα ούτε και του μέλλοντός του ή της κοινωνίας που θα το υποδεχτεί. Οτιδήποτε διδάσκεται κι αναγκάζεται να μάθει αποτελεί συνέπεια αποφάσεων που λαμβάνονται μακριά από τον περίγυρό του, υλικό, πνευματικό και συναισθηματικό. Υπάρχει άραγε κάποια διέξοδος από όλο αυτό;

Υπάρχει, θαρρώ, αρκεί να βρούμε την τόλμη να ακούσουμε τη φωνή τους, υπάρχει αν αποφασίσουμε με παρρησία να κοιτάξουμε στα μάτια τα παιδιά μας, δίχως να οχυρωνόμαστε πίσω από τα βιβλία και τις αυθεντίες.

Εάν κοιτάξουμε το πρόβλημα κατευθείαν. Και το ξεκαθαρίσουμε από μικροπολιτικές και συμφέροντα. Τότε θα καταλάβουμε την τεράστια ευθύνη μας, την ανάγκη να απελευθερωθούμε εμείς πρώτα, για να μπορέσουμε ύστερα να τα απελευθερώσουμε κι αυτά από τα καταναγκαστικά δεσμά τους.

Πολλοί είναι βεβαίως οι πτυχιούχοι, πάμπολλα τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά, χιλιάδες αναμφίβολα οι τίτλοι που απονέμονται σε νεαρούς επιστήμονες. Πόσοι όμως, εκτός από την επιστήμη και την εξειδίκευση που έχουν λάβει σε κάποιον τομέα, είναι σε θέση να αναλάβουν και να βγάλουν εις πέρας, υπεύθυνα και με συνέπεια, ένα τόσο καίριο και κρίσιμο έργο από το οποίο να εξαρτώνται οι συνάνθρωποί του; Πόσοι είναι έτοιμοι, στις μέρες μας, βγαίνοντας από τα σχολεία και τα Πανεπιστήμιά μας με γνώση κι αγάπη για τον άνθρωπο, να δώσουν λύση σε προβλήματα όπως η ανεργία, ο ρατσισμός, τα ναρκωτικά, τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας;

Οι γνώσεις; βεβαίως και χρειάζονται! Αν αποκοπούν, όμως, από τις σωστές στάσεις και συμπεριφορές είναι μάλλον επικίνδυνες. Γνώσεις έχει σήμερα κι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, εάν μάλιστα είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο είναι ανίκητος. Όμως, εκτός των γνώσεων, ένα άψυχο κουτί είναι, δεν έχει τα χέρια για να σου δώσει ένα ποτήρι νερό άμα διψάσεις, τα πόδια για να σε συντροφέψει σε μία εκδρομή στην εξοχή. Από τη στιγμή που η προσδοκία της επαγγελματικής αποκατάστασης μέσω σπουδών έχει μεταλλαχτεί από δεδομένο επακόλουθο σε ευσεβή πόθο στις μέρες μας, πρέπει να σταματήσει επιτέλους ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης των παιδιών, να πάψει να κάνει άλλη ζημιά η χρησιμοθηρία της γνώσης. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως η εκπαίδευση δεν υπάρχει για να εξασφαλίσει de facto την υλική επιβίωση, όχι πλέον στην εποχή που διανύουμε.

Για να γίνει η γνώση εχέγγυο για ένα καλύτερο αύριο, πρέπει παράλληλα το νέο παιδί να εφοδιαστεί και με άλλες ποιότητες, να μυηθεί στην έννοια των ορίων, των δικών του ορίων και των ορίων του άλλου, να μάθει δηλαδή το σεβασμό. Το σεβασμό, που δεν επιβάλλεται με τη βία, αυτόν που εμπνέουμε με τη στάση μας.

Κι εδώ βρίσκεται η ευθύνη των δασκάλων, που θέλουν να διδάξουν αυτή την ποιότητα. Αυτό που, χρόνια τώρα διαπιστώνω κάθε μέρα στη σχολική πράξη, είναι πως ο σεβασμός ξεκινά από τη δική μας στάση, των μεγαλυτέρων, απέναντι στη νεολαία. Σεβόμαστε το νέο άνθρωπο, έτσι του διδάσκουμε την έννοια αυτή.

Κερδίζεις τα παιδιά κυρίως με τη στάση σου και τη συμπεριφορά σου. Με τη ματιά και με τη μυρωδιά σου, με τη γλώσσα του σώματός σου, με τον καλό σου λόγο, με την αύρα σου!

Κι αν μάθουν τα παιδιά το σεβασμό και την αλληλοκατανόηση, αν μάθουν να αφουγκράζονται και να νιώθουν τον άλλο, αυτό το μάθημα δεν το ξεχνούν ποτέ. Αν μάθουν να σέβονται, να βάζουν όρια, τότε μπορούν να ενδιαφερθούν και να σεβαστούν γι’ αυτό που είναι αξιοσέβαστο, γι’ αυτό που έχει αξία και σημασία.

Κι έχουν αξία και σημασία, φυσικά κι αυταπόδεικτα, και η κοινωνία και το περιβάλλον, αφού αυτά είναι ο χώρος ο ζωτικός του ανθρώπου. Το καταλαβαίνουν αυτό αμέσως οι υγιείς προσωπικότητες, τα παιδιά μας που έχουν εκπαιδευτεί σωστά κι αρμονικά. Θέλουν τότε να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες προσφοράς προς τα έξω, προς τη φύση που κινδυνεύει, προς τους συνανθρώπους που υποφέρουν, αφού αισθάνονται τη φύση και τον άλλον σαν προέκταση του εαυτού τους. Έχουν έναν εαυτό που τον αγαπάνε και τον σέβονται γι’ αυτό που είναι, ένα εγώ αυτούσιο και ολοκληρωμένο, πλάι στο εμείς, ένα υποκείμενο σεμνό, που δεν είναι ανταγωνιστικό ούτε εμπαθές κι αποσπασματικό. Οι άνθρωποι δεν είμαστε πλασμένοι για να ιδιωτεύσουμε, δεν είμαστε φτιαγμένοι για να ζούμε μόνοι μέσα στα σπίτια μας, είμαστε κοινωνικά όντα. ‘Ούτε θηρία ούτε θεοί είμαστε για να ζούμε μόνοι μας’, λέει ο Αριστοτέλης.

Το ενδιαφέρον για το περιβάλλον, ξεκινώντας από την καθαριότητα στη σχολική τάξη, την αυλή του σχολείου, πηγαίνοντας ως τη μέριμνα για τις δασικές μας εκτάσεις, είναι μια άλλη βασική προτεραιότητα που μπαίνει αμέσως σε εφαρμογή μόλις τα παιδιά μάθουν να εξωτερικεύονται και να ζουν σε συνεργασία με τους άλλους. Η επαφή με τη φύση αναζωογονεί, με τα πολύτιμα μαθήματα που παίρνουν παρακολουθώντας τις διαδοχές των εποχών αποκτούν γνώση, αλλά και δύναμη, κουράγιο για τη συνέχεια της ζωής τους.

Η ευαισθητοποίηση για τα κοινωνικά προβλήματα έρχεται συνακόλουθα, μαθαίνουν οι νέοι και για αυτήν την παράμετρο της ζωής τους, θέλουν και να συνεισφέρουν στον τομέα της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής. Στο κείμενο του Βίλχελμ Ράιχ με το οποίο ξεκίνησα αυτήν εδώ την ομιλία, εκείνο που σαφώς δηλώνεται και τοποθετείται πάνω από όλα για διέξοδο από την ανθρωπιστική κρίση του καιρού μας είναι η αναγκαιότητα ο καθένας μας να ξυπνήσει και να αντιδράσει, προσωπικά να αναλάβει πρωτοβουλία με γνώμονα το κοινό καλό!

Σε καμία περίπτωση δεν εννοείται ως κοινό καλό το καλό μίας ομάδας ανθρώπων, δεν εννοείται ως κοινό το κομματικό καλό, ούτε καν το κρατικό ή εθνικό καλό! Ως Κοινό εννοείται το Συλλογικό και μόνο αυτό, πέρα από κατηγοριοποιήσεις και ταξινομήσεις. Και μιλάμε για μία και μοναδική συλλογικότητα και όχι για πολλές επιμέρους.

 

---