ΠΟΛΙΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

5 Δεκεμβρίου 2008

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Συρροή προσφύγων στην Πάτρα ως πύλη εξόδου από την Ελλάδα

Με μεγάλη αγωνία παρακολουθούμε το τελευταίο διάστημα τις εκρηκτικές και πολύπλευρες διαστάσεις που έχει πάρει στην πόλη μας το ζήτημα των προσφύγων και των μεταναστών. Οι άθλιες, εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης τους στον καταυλισμό της Ηρώων Πολυτεχνείου, το ξεφύτρωμα άλλων αυτοσχέδιων άθλιων καταυλισμών σε άλλα σημεία της παραλιακής, οι περιστασιακές συγκρούσεις μεταξύ τους στο κέντρο της Πάτρας για το έλεγχο του λιμανιού, η συνεχώς αυξανόμενη αλλά και κατανοητή δυσφορία των κατοίκων της Ηρώων Πολυτεχνείου, η αποκάλυψη της συμμετοχής λιμενικών στο δουλεμπορικό κύκλωμα, οι πρόσφατες ρατσιστικές επιθέσεις είναι φαινόμενα κοινωνικής και πολιτικής παθογένειας που δε μας επιτρέπουν να εφησυχάζουμε και μας καλούν να δραστηριοποιηθούμε προς όλες τις κατευθύνσεις.

Θεωρούμε την αδράνεια της τοπικής αυτοδιοίκησης να πάρει τολμηρές πρωτοβουλίες για την ανακούφιση της πόλης, των κατοίκων και των προσφύγων, σοβαρό έλλειμμα πολιτικής βούλησης εκ μέρους της. Σημειώνουμε επίσης τη διαφωνία μας με τα κατασταλτικά μέτρα που δεν αντιμετωπίζουν ουσιαστικά τα προβλήματα, όπως έχει άλλωστε αποδειχθεί.

Δήμαρχος και Νομάρχης παραπέμπουν τη λύση του προβλήματος στην κυβέρνηση που με τη σειρά της σχεδιάζει ένα Κέντρο -κράτησης σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις- στο Δρέπανο και που θα λειτουργήσει μετά από ένα περίπου χρόνο.

Το ερώτημα παραμένει: ως τότε, τι κάνουμε; Ποια άμεση απάντηση δίνουν οι βουλευτές Αχαΐας, ο Νομάρχης Αχαΐας, ο Δήμαρχος Πατρέων; Ποιες οι διεκδικήσεις τους; Πόσες φορές και με ποιους φορείς (Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Διεθνής Αμνηστία, Γιατροί χωρίς Σύνορα) έχουν έρθει σε επαφή και έχουν ακούσει τις προτάσεις τους για άμεσες και ανακουφιστικές λύσεις;

Καλούμε σε μια ανοικτή συνεργασία κάθε φορέα κοινωνικό, επιστημονικό, πολιτιστικό όπως και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, με βάση τις αρχές που διατυπώνουμε στο επισυναπτόμενο κείμενο, για να σκιαγραφήσουμε τον τρόπο υπέρβασης του σημερινού αδιεξόδου.

Για επικοινωνία: Ήρα Κουρή 6974.045777, Ανδρέας Σπηλιώτης 2610.622250, Μαίρη Κάργα 6932.940913

Η συρροή στην Πάτρα χιλιάδων προσφύγων (Αφγανών, Ιρακινών, Σομαλών) που επιθυμούν να προωθηθούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό πρόβλημα στην πόλη. Είναι αυτονόητο ότι όταν σε μία πόλη παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα χιλιάδες άνθρωποι που στερούνται στέγης και εργασίας για τους οποίους δε λαμβάνε-

ται καμιά ουσιαστική μέριμνα προκαλούνται σοβαρά προβλήματα και κοινωνικές εντάσεις και παραβιάζεται το δικαίωμα τόσο των κατοίκων της Πάτρας όσο και των προσφύγων να ζουν σε συνθήκες που διασφαλίζουν την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία, σε ένα περιβάλλον που εγγυάται ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

Προκειμένου να λάβουμε μία ορθή θέση έναντι αυτού του σοβαρού προβλήματος και να καταλήξουμε σε αποτελεσματικές λύσεις θα πρέπει να το κατανοήσουμε πλήρως και να εντοπίσουμε τις αιτίες που το παράγουν.

Τα αίτια του προβλήματος

Οι πρόσφυγες που κατακλύζουν την Πάτρα προέρχονται από χώρες που δοκιμάζονται από πολεμικές συγκρούσεις. Εδώ και αρκετά χρόνια το Αφγανιστάν, το Ιράκ και η Σομαλία, από όπου προέρχεται η συντριπτική πλειοψηφία όσων βρίσκονται στην Πάτρα, είναι σε έκρυθμη κατάσταση, πράγμα που αναγκάζει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες αυτών των χωρών να τις εγκαταλείψουν. Οι γεωστρατηγικές που ακολουθούν κράτη ή συμμαχίες, σε κάποιες εκ των οποίων συμμετέχει και η Ελλάδα, σε περιοχές που θεωρούν άμεσα συνδεδεμένες με τα συμφέροντά τους οδηγούν σε κρίσεις πολιτικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές.

Οι πρόσφυγες αυτοί έρχονται στην Ευρώπη προκειμένου να ζητήσουν προστασία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει τον Κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ προκειμένου να καθορίσει το κράτος μέλος το οποίο είναι αρμόδιο για την εξέταση ενός αιτήματος ασύλου. Βάσει αυτού του κανονισμού αρμόδιο είναι το πρώτο κράτος μέσω του οποίου εισέρχεται ένας πρόσφυγας στο ευρωπαϊκό έδαφος. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα οι χώρες που βρίσκονται στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία κ.α.) να δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις και έτσι οι πρόσφυγες δεν κατανέμονται ισομερώς στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Παράλληλα αυτός ο κανονισμός στερεί από τον πρόσφυγα το δικαίωμα επιλογής της χώρας στην οποία θα ζητήσει άσυλο.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν μεν κοινή νομοθεσία για τα θέματα ασύλου, αλλά παρ’ όλα αυτά μεταξύ των χωρών αυτών παρατηρούνται τεράστιες αποκλίσεις ως προς τις πρακτικές αντιμετώπισης των προσφύγων. Έτσι για παράδειγμα η Σουηδία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρέχουν στους πρόσφυγες ολοκληρωμένη μέριμνα (χορήγηση ασύλου, στέγη, επιδόματα κλπ.), ενώ η Ελλάδα κατά παράβαση της εθνικής, κοινοτικής και διεθνούς νομοθεσίας συχνά υποβάλλει τους πρόσφυγες σε κράτηση και μάλιστα σε συνθήκες που συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, είναι ουραγός στη χορήγηση ασύλου και παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις ως προς την κοινωνική μέριμνα για τους πρόσφυγες (ελάχιστες θέσεις σε κέντρα φιλοξενίας). Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χώρα μας δεν αξιοποιεί επαρκώς τους πόρους που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη δημιουργία και λειτουργία Κέντρων Φιλοξενίας Προσφύγων.

Οι πρόσφυγες που φθάνουν στο ευρωπαϊκό έδαφος μέσω της Ελλάδας δεν έχουν εξ αρχής δικαίωμα να επιλέξουν τη χώρα στην οποία θα ζητήσουν πολιτικό άσυλο ώστε να μπορούν να προωθηθούν νόμιμα σε αυτή. Από την άλλη πλευρά δε θέλουν να παραμείνουν στην Ελλάδα γιατί πιστεύουν –απόλυτα δικαιολογημένα!- ότι στην Ελλάδα δεν έχουν καμία τύχη, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα τύχουν πολύ καλύτερης μεταχείρισης.

Έτσι δε ζητούν άσυλο στην Ελλάδα αλλά προσπαθούν με κάθε μέσο να προωθηθούν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα από τις πύλες εξόδου που είναι για ένα μικρό ποσοστό το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος από το οποίο επιχειρούν να ταξιδέψουν χρησιμοποιώντας πλαστά έγγραφα και για τη μεγάλη πλειοψηφία το λιμάνι της Πάτρας από το οποίο προσπαθούν να ταξιδέψουν παράνομα προς την Ιταλία. Την ανάγκη τους αυτή εκμεταλλεύονται τα κυκλώματα των δουλεμπόρων που θησαυρίζουν σε βάρος ανθρώπων – εμπορευμάτων.

Συνοψίζοντας, τα προσφυγικά ρεύματα προκαλούνται από τις ανθρωπιστικές κρίσεις (εμφύλιες συγκρούσεις, περιβαλλοντικές καταστροφές, ξένες επεμβάσεις κ.α.) για τις οποίες στην καλύτερη των περιπτώσεων ελάχιστα έχουν ενδιαφερθεί οι χώρες της Δύσης στη χειρότερη δε τα έχουν προκαλέσει. Η χώρα μας συμμετέχοντας σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς και οργανισμούς οφείλει να αναλάβει και το μέρος της ευθύνης που της αναλογεί από την εμπλοκή της. Το ειδικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Πάτρα οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ελλειμματική πολιτική της χώρας μας έναντι των προσφύγων, η οποία παραβιάζει κατάφωρα την εθνική, κοινοτική και διεθνή νομοθεσία και κατά δεύτερο λόγο στον ευρωπαϊκό κανονισμό Δουβλίνο ΙΙ ο οποίος στερεί από τους πρόσφυγες το δικαίωμα επιλογής μίας νόμιμης πρόσβασης στη χώρα στην οποία επιθυμούν να ζητήσουν άσυλο.

Οι λύσεις του προβλήματος

Όπως ισχύει για κάθε πρόβλημα, η αντιμετώπιση του προβλήματος της Πάτρας θα επέλθει μόνο όταν αρθούν τα αίτια που το παράγουν.

Η ειρήνευση των εμπόλεμων περιοχών και η παράλληλη παροχή οικονομικής βοήθειας από τις ανεπτυγμένες χώρες στις αναπτυσσόμενες, όπως προβλέπεται και από τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ, είναι βέβαια η λύση που θα αντιμετώπιζε ριζικά το πρόβλημα των προσφύγων.

Στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβάλλεται η αναθεώρηση του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ έτσι ώστε να δίνεται στους πρόσφυγες το δικαίωμα επιλογής της χώρας στην οποία θα ζητήσουν άσυλο και η πραγματική εναρμόνιση των πρακτικών όλων των ευρωπαϊκών χωρών στα θέματα ασύλου βάσει της κείμενης νομοθεσίας. Αυτά αποτελούν τους βασικούς άξονες της λύσης του προβλήματος.

Στο επίπεδο της χώρας μας επιβάλλεται η ριζική αναμόρφωση της πολιτικής στα θέματα ασύλου έτσι ώστε αυτή να εναρμονίζεται πλήρως με όσα προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία. Ειδικότερα επιβάλλεται να γίνεται στα σύνορα της χώρας διάκριση των προσφύγων από τους οικονομικούς μετανάστες, έτσι ώστε οι πρόσφυγες να μη συλλαμβάνονται αλλά να υποβάλλουν αίτημα ασύλου και να τυγχάνουν προστασίας και ολοκληρωμένης μέριμνας όπως συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Εφόσον αναμορφωθεί η πολιτική ασύλου προς αυτή την κατεύθυνση, η χώρα μας θα παρέχει το ίδιο επίπεδο προστασίας με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και οι πρόσφυγες δε θα έχουν κανέναν απολύτως λόγο να επιθυμούν να φύγουν από την Ελλάδα και να προωθηθούν παράνομα σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Με αυτό τον τρόπο θα απαλλαγεί και η Πάτρα από το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ως πύλη εξόδου.

ʼμεσα μέτρα άμβλυνσης του προβλήματος

Έως ότου αντιμετωπιστεί ριζικά το πρόβλημα με την εφαρμογή των ανωτέρω λύσεων θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα άμβλυνσης της παρούσας κατάστασης. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης των προσφύγων που βρίσκονται στην Πάτρα, στην παροχή προς αυτούς μίας προοπτικής τακτοποίησης του νομικού καθεστώτος τους και την παράλληλη αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της πόλης.

Το βασικό μέτρο που θα ανακουφίσει την παρούσα κατάσταση είναι η συγκρότηση ενός ή περισσότερων Κέντρων Φιλοξενίας των προσφύγων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο π.δ. 220/2007. Στο κέντρο αυτό θα παρέχεται ολοκληρωμένη μέριμνα για τους πρόσφυγες που θα περιλαμβάνει στέγαση, διατροφή, παροχή ρουχισμού, ιατρική περίθαλψη, ψυχολογική στήριξη, νομική στήριξη, εκμάθηση ελληνικής γλώσσας και παροχή επαγγελματικής κατάρτισης. Η δομή αυτή θα προσφέρει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης σε ένα πληθυσμό που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξαθλίωση και παράλληλα θα του παράσχει μία προοπτική ένταξης του στην ελληνική κοινωνία. Στην πόλη της Πάτρας ένα τέτοιο κέντρο θα προσφέρει σημαντική βελτίωση της κατάστασης διότι η πόλη θα απαλλαγεί από τους αυτοσχέδιους καταυλισμούς και από τις παρενέργειες που απορρέουν από την παρουσία ενός εξαθλιωμένου πληθυσμού (ασθένειες, εγκληματικότητα). Παράλληλα ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να παρασχεθεί στους ασυνόδευτους ανήλικους για τους οποίους επιβάλλεται να δημιουργηθεί ξεχωριστό Κέντρο Φιλοξενίας.

Τα Κέντρο Φιλοξενίας των προσφύγων θα πρέπει να βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Πάτρας για δύο λόγους. Καταρχάς είναι αυτονόητο ότι με δεδομένο ότι οι πρόσφυγες επιθυμούν να βρίσκονται κοντά στο λιμάνι, οποιοδήποτε Κέντρο Φιλοξενίας δημιουργηθεί μακριά από την πόλη είναι καταδικασμένο σε αποτυχία. Θα παραμείνει άδειο, ενώ θα εξακολουθήσουν να δημιουργούνται αυτοσχέδιοι καταυλισμοί μέσα στην πόλη. Κατά δεύτερο λόγο οι πρόσφυγες δεν πρέπει να βρίσκονται απομονωμένοι και περιθωριοποιημένοι με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Έως ότου δημιουργηθούν τα Κέντρα Φιλοξενίας επιβάλλεται να γίνουν άμεσες παρεμβάσεις για την άμβλυνση της ανθρωπιστικής κρίσης

-παροχή τροφής και ιατρικής περίθαλψης

-διασφάλιση συνθηκών υγιεινής διαβίωσης

-νομική και ψυχολογική στήριξη για τους πρόσφυγες

-προσπάθεια άμεσης μετεγκατάστασης των προσφύγων από τον υφιστάμενο αυτοσχέδιο καταυλισμό σε καταλύματα του Δήμου και της εκκλησίας που υπάρχουν και δε χρησιμοποιούνται

Παράλληλα απαιτείται δέσμευση από το Δήμο, την εκκλησία και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για προσφορά βασικών ειδών πρώτης ανάγκης (τροφή, ρουχισμός κ.α.)

Ένα δεύτερο άμεσο μέτρο το οποίο θα συμβάλει στην αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της πόλης είναι η καλύτερη περιφρούρηση του χώρου του λιμανιού, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο έλεγχος των διακινουμένων μέσω αυτού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του λιμανιού που είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική ζωή της πόλης. Η περιφρούρηση του χώρου του λιμανιού θα πρέπει να συντελείται με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα των προσφύγων.

Κατόπιν αυτών καλούμε όλες τις αρμόδιες αρχές να λάβουν αμέσως τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φλέγον αυτό πρόβλημα.

Ειδικότερα καλούμε:

Το Υπουργείο Εσωτερικών να αναμορφώσει ριζικά την πολιτική ασύλου ώστε να συμβαδίζει πλήρως με την κείμενη νομοθεσία

Το Υπουργείο Υγείας να λάβει άμεσα μέτρα άμβλυνσης της ανθρωπιστικής κρίσης και να δημιουργήσει Κέντρο Φιλοξενίας προσφύγων και ιδιαίτερα των ανηλίκων στην Πάτρα

Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας να μεριμνήσει για την πληρέστερη φύλαξη του χώρου του λιμανιού με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα των προσφύγων

Η  Τοπική Αυτοδιοίκηση να πάρει πρωτοβουλίες για την ανθρωπιστική στήριξή τους

Με εκτίμηση

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο  Πρόεδρος                                                    Η  Γ. Γραμματέας

Σπηλιώτης  Ανδρέας                                         Λυμπερτάδου  Λαμπρινή